جوشکاری و لحیم‌کاری هر دو فرآیندهایی هستند که برای اتصال قطعات به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه هر دو روش برای مونتاژ و پیوند میان اجزاء به کار می‌روند، اما تفاوت جوشکاری و لحیم کاری قابل توجه است. برای درک بهتر این تفاوت‌ها، ابتدا باید با ماهیت هر یک از این فرآیندها آشنا شویم و سپس به بررسی اختلافات آن‌ها بپردازیم. این دو روش از نظر جزئیات و تکنیک‌ها تفاوت‌هایی دارند صنایع ژرف در ادامه به توضیح کامل تفاوت بین جوشکاری و لحیم کاری می‌پردازد.
جوشکاری چیست و چگونه انجام می‌شود؟
ابتدا به بررسی مفهوم و تعریف فرآیند جوشکاری می‌پردازیم. جوشکاری یکی از تکنیک‌های قدیمی در صنعت است که برای اتصال دو یا چند قطعه فلزی به یکدیگر به کار می‌رود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است و می‌تواند به روش‌های گوناگونی انجام شود. با استفاده از جوشکاری، امکان اتصال قطعات غیر فلزی نیز وجود دارد. در این روش، اتصال از طریق ذوب شدن قطعات و جوش خوردن آن‌ها در یک نقطه خاص انجام می‌شود.
هیچ دو پروژه جوشکاری دقیقاً یکسان نیستند. انواع مختلف جوشکاری بسته به مواد و نتایج مورد نظر استفاده می‌شود. بیش از 30 نوع مختلف جوشکاری وجود دارد، اما چهار روش که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
جوشکاری قوس فلزی گازی (GMAW)
همچنین به عنوان جوشکاری MIG شناخته می‌شود، در GMAW، یک قوس الکتریکی بین فلز و یک الکترود سیمی تشکیل می‌شود که گرما را به قطعات فلزی اعمال می‌کند. این باعث ذوب شدن و اتصال قطعات به یکدیگر می‌شود و یک پیوند دائمی ایجاد می‌کند.
جوشکاری قوس الکتریکی محافظت شده (SMAW)
همچنین به عنوان جوشکاری قوس الکتریکی فلاکس محافظ یا جوشکاری استیکی شناخته می‌شود، SMAW با استفاده از یک الکترود روکش‌دار با فلاکس، که یک میله یا استیک فلزی است که در یک نگهدارنده الکترود متصل به یک منبع تغذیه نگه داشته می‌شود، جوش ایجاد می‌کند. برق از طریق الکترود عبور کرده و به فلز پایه برخورد می‌کند، در حالی که گاز توسط فلاکس تولید می‌شود که قوس الکتریکی بین فلز در حال جوشکاری و الکترود را محافظت می‌کند.
جوشکاری قوس الکتریکی با هسته فلاکس (FCAW)
یک قوس الکتریکی یک الکترود پرکننده فلزی پیوسته را با ماده پایه متحد می‌کند. همانطور که فرآیند جوشکاری اتفاق می‌افتد، گاز محافظی که توسط فلاکس تامین می‌شود، حوضچه جوش را از اکسیداسیون و سایر عناصر موجود در جو محافظت می‌کند.
جوشکاری قوس تنگستن گازی (GTAW)
همچنین به عنوان جوشکاری TIG شناخته می‌شود، GTAW از یک الکترود تنگستن غیر مصرفی در فرآیند جوشکاری استفاده می‌کند. تنگستن و حوضچه جوش با یک گاز محافظ بی اثر مانند آرگون یا هلیوم محافظت و خنک می‌شوند و الکترود تنگستن اجسام را برای ایجاد پیوند گرم می‌کند.
آشنایی با فرآیند لحیم‌کاری
لحیم‌کاری به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن با استفاده از حرارت، اتصال بین قطعات الکتریکی ایجاد می‌گردد. اگر این فرآیند به درستی انجام شود، اتصال ایجاد شده به صورت دائمی خواهد بود و برای مدت طولانی حفظ می‌شود. در این روش، از یک ماده پایه برای ایجاد اتصال استفاده می‌شود که میان قطعات و سطح لحیم‌کاری قرار می‌گیرد. این ماده پایه معمولاً لحیم یا قلع نامیده می‌شود. لحیم‌کاران با استفاده از سیم لحیم یا سیم قلع، اتصال بین قطعات یا قطعات روی برد را برقرار می‌کنند.
آلیاژهای لحیم‌کاری معمولاً با عناصر اصلی آلیاژی خود شناسایی می‌شوند. جدول زیر لیست اصلی انواع لحیم و موادی را که آن‌ها به هم متصل می‌کنند، نشان می‌دهد.
| آلیاژ لحیم | فلزات قابل لحیم کاری |
|---|---|
| قلع- سرب | مس و آلیاژهای مس، فولاد نرم، فلز گالوانیزه |
| قلع- آنتیموان | مس و آلیاژهای مس، فولاد نرم |
| کادمیوم- نقره | استحکام بالا برای مس و آلیاژهای مس، فولاد نرم، فولاد ضد زنگ |
| کادمیوم- روی | آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیوم |
لحیم‌کاری بیشتر برای اتصال قطعات کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل قطعات بزرگ نمی‌شود. به عنوان مثال، لحیم‌کاری قطعات SMD یکی از رایج‌ترین انواع لحیم‌کاری است که در آن انواع قطعات SMD بر روی بردهای الکترونیکی متصل می‌شوند. قطعاتی مانند خازن و مقاومت از جمله قطعات SMD هستند که با استفاده از لحیم‌کاری بر روی برد نصب می‌شوند. برای این کار، نیاز به ابزار مناسب لحیم‌کاری است که مهم‌ترین آن‌ها هویه می‌باشد. هویه‌ها انواع مختلفی دارند و بسته به نوع قطعه و محل اتصال، باید از مدل مناسب آن استفاده شود.
تفاوت لحیم‌کاری و جوشکاری
اکنون که با فرآیندهای جوشکاری و لحیم‌کاری به طور جداگانه آشنا شدید، مناسب است که به بررسی تفاوت‌های این دو روش بپردازیم. دقت کنید که لحیم کاری نرم و لحیم کاری سخت با این فرآیند تفاوت دارد.
| ویژگی | جوشکاری | لحیم کاری |
|---|---|---|
| تعریف | اتصال دو یا چند قطعه با ذوب کردن آن‌ها با استفاده از حرارت بالا و فشار. | اتصال فلزات با ذوب کردن یک فلز پرکننده در درز اتصال در دمایی پایین‌تر از 450 درجه سانتی‌گراد. |
| منبع حرارت | حرارت بالا (معمولاً قوس الکتریکی) | حرارت پایین‌تر (مشعل، کوره، القا) |
| دمای فلز پایه | فلز پایه ذوب می‌شود. | فلز پایه ذوب نمی‌شود. |
| فلز پرکننده | اغلب مشابه فلز پایه. | فلز پرکننده نقطه ذوب پایین‌تری نسبت به فلز پایه دارد. |
| استحکام اتصال | بالاترین استحکام. | استحکام کمتر از جوشکاری. |
| اتصال فلزات مختلف | دشوار است. | امکان اتصال فلزات مختلف وجود دارد. |
| کاربردهای معمول | سازه‌ها (پل‌ها، ساختمان‌ها، کشتی‌ها)، خودرو، هوافضا. | الکترونیک، لوله کشی، جواهرسازی. |
| مثال‌ها | MIG، TIG، SMAW، FCAW |
فرق جوشکاری و لحیم کاری از نظر دمای ذوب
در جوشکاری، دمایی بالاتر از ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد به کار می‌رود. این دما معمولاً برابر یا بیشتر از دمای ذوب مواد پایه است. با اعمال حرارت بالا، مولکول‌های سطحی هر دو قطعه تحت تأثیر فشار یا گرما به یکدیگر منتقل شده و باعث اتصال آن‌ها می‌شوند. در مقابل، دمای مورد نیاز برای لحیم‌کاری به مراتب پایین‌تر از ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد است و به نوع ماده لحیم بستگی دارد.
تفاوت لحیم کاری و جوشکاری در استفاده از شار
شار به ماده‌ای اطلاق می‌شود که برای تمیز کردن سطوح و جلوگیری از اکسیداسیون به کار می‌رود. زمانی که شار بر روی سطح اعمال می‌شود، از اکسید شدن جلوگیری کرده و اتصال قوی‌تری برقرار می‌کند. در لحیم‌کاری، شار شامل موادی مانند روغن لحیم یا فلاکس است که با استفاده از آن‌ها، سطح از هر گونه آلودگی پاک می‌شود. استفاده از شار در لحیم‌کاری ضروری است و کاربر باید به آن توجه کند؛ در حالی که در جوشکاری، استفاده از این ماده اختیاری است و بیشتر به نوع جوشکاری وابسته است.
تفاوت لحیم کاری و جوش کاری در نوع منبع گرما
هر دو فرآیند لحیم‌کاری و جوشکاری نیازمند حرارت و گرما هستند، اما منبع گرمایی که در این دو روش به کار می‌رود، متفاوت است. به همین دلیل، نوع منبع گرما یکی از تفاوت‌های بارز بین جوشکاری و لحیم‌کاری به شمار می‌آید. در جوشکاری، از منابعی مانند قوس الکتریکی و پرتوی لیزر برای تولید گرما استفاده می‌شود.
فرق لحیم کاری و جوش کاری در شکل و ماهیت
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین جوشکاری و لحیم‌کاری، تغییر شکل مواد است. در لحیم‌کاری، ماده لحیم به عنوان واسطه‌ای برای اتصال بین قطعات عمل می‌کند و هیچ گونه تغییری در شکل آن‌ها ایجاد نمی‌کند. به این ترتیب، در هر زمان می‌توان اتصال را قطع کرده و از قطعات برای مقاصد دیگر استفاده کرد. اما در جوشکاری، به دلیل اعمال حرارت و فشار، بخشی از قطعه ممکن است دچار تغییر شکل شود. این ویژگی یکی از تفاوت‌های اصلی میان این دو روش است.
تفاوت لحیم کاری و جوش کاری درنوع قطعات
همانطور که گفته شد، لحیم‌کاری عمدتاً برای قطعات کوچک به کار می‌رود. قطعات SMD و مینیاتوری نمونه‌هایی هستند که برای اتصال آن‌ها به سطوح، باید از فرآیند لحیم‌کاری استفاده کرد. در مقابل، جوشکاری بیشتر برای قطعات بزرگ مناسب است و کاربردی برای قطعات کوچک ندارد.
صنایع ژرف پیشرو در تولید انواع سیم لحیم به صورت عمده می‌باشد، برای خرید عمده سیم لحیم ژرف به صفحه فروشگاه ما سربزنید.
نتیجه گیری
جوشکاری و لحیم‌کاری از روش‌های متداول برای اتصال قطعات به یکدیگر هستند. با وجود اینکه هر دو فرآیند به هدف برقراری اتصال میان اجزا انجام می‌شوند، تفاوت‌های قابل توجهی بین آن‌ها وجود دارد. همانطور که اشاره شد، تفاوت‌های اصلی بین جوشکاری و لحیم‌کاری شامل دمای ذوب، استفاده از شار، نوع منبع گرما، تغییر شکل و ابعاد قطعات است. در لحیم‌کاری، برای ایجاد اتصال نیاز به استفاده از ماده لحیم وجود دارد، در حالی که در جوشکاری این عمل می‌تواند بدون نیاز به مواد اضافی انجام شود. همچنین در جوشکاری، مواد به حالت ذوب درآمده و دچار تغییر شکل می‌شوند، در حالی که در لحیم‌کاری، قطعات ذوب نمی‌شوند و تداخلی با یکدیگر نخواهند داشت. بنابراین، با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیات هر یک از این روش‌ها، می‌توان از آن‌ها در موقعیت‌های مناسب بهره‌برداری کرد.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
