تفاوت های سیم لحیم 60/40 و 63/37 چیست؟

سیم لحیم یکی از اجزای مهم و کاربردی در فرآیند لحیم‌کاری الکترونیکی است که نقش مهمی در اتصال قطعات ایفا می‌کند. این سیم معمولاً ترکیبی از فلزات قلع و سرب است که با نسبت‌های مختلفی عرضه می‌شود. دو نوع پرکاربرد این سیم‌ها با ترکیب 63/37 و 60/40 شناخته می‌شوند که تفاوت‌های جزئی اما تأثیرگذاری در عملکرد و کارایی دارند. شناخت تفاوت‌های این دو نوع سیم لحیم برای تکنسین‌ها و مهندسان الکترونیک مهم است تا بتوانند گزینه مناسب را انتخاب کرده و کیفیت لحیم‌کاری را بهتر کنند.در این مقاله به بررسی دقیق این دو ترکیب خواهیم پرداخت.

سیم لحیم چیست و از چه چیزی ساخته می ‌شود؟

سیم لحیم یک آلیاژ فلزی است که برای اتصال قطعات فلزی، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آلیاژ معمولاً از ترکیب قلع و سرب ساخته می‌شود؛ اما به دلیل اینکه سرب ماده‌ای سمی است، در خیلی از سیم‌های لحیم، مقدار کمتری سرب به کار می‌برند یا به‌جای آن از فلزهایی مثل نقره استفاده می‌کنند. قلع به‌دلیل نقطه ذوب پایین و رسانایی مناسب، عنصر اصلی این ترکیب است. مهم‌ترین ویژگی سیم لحیم، پایین‌تر بودن نقطه ذوب آن نسبت به قطعات الکترونیکی است تا هنگام لحیم‌کاری آسیبی به مدار یا قطعه وارد نشود.

آشنایی با انواع سیم لحیم

سیم لحیم در دو نوع اصلی سرب‌دار و بدون سرب تولید می‌شود که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی این دو نوع و تفاوت‌های آن‌ها خواهیم پرداخت.

سیم لحیم سرب دار چیست؟

سیم لحیم‌سرب دار ترکیبی از دو فلز قلع و سرب است. این نوع لحیم‌ها معمولاً با نسبت‌های 60 درصد قلع و 40 درصد سرب یا 63 درصد قلع و 37 درصد سرب ساخته می‌شوند. لحیم‌های سرب‌دار نقطه ذوب پایینی دارند (حدود 180 درجه سانتی‌گراد) و به همین دلیل خیلی سریع ذوب شده و قطعات را به خوبی به هم وصل می‌کنند؛ اما چون سرب ماده‌ای سمی است، استفاده از این نوع لحیم می‌تواند برای سلامتی خطرناک باشد؛ بنابراین هنگام کار با آن باید از ماسک استفاده کرده و محیط کار را خوب تهویه کنید.

سیم لحیم بدون سرب چیست؟

لحیم‌های بدون سرب، ترکیبی از قلع و فلزات دیگر مانند نیکل، نقره و مس هستند که به جای سرب در ساختار آن‌ها استفاده می‌شود. نقطه ذوب این لحیم‌ها از لحیم‌های سرب‌دار بیشتر است؛ بنابراین هنگام لحیم‌کاری باید حرارت بیشتری به قطعات وارد شود. بسیاری از تولیدکنندگان برای کاهش این مشکل، از ترکیب قلع، نقره و مس استفاده می‌کنند که نقطه ذوب آن‌ها حدود 217 درجه سانتی‌گراد است. وجود نقره در این ترکیب باعث کاهش اکسیداسیون و نیکل مانع از تشکیل whiskers قلع می‌شود. این لحیم‌ها برای محیط زیست سالم‌تر هستند.

سیم لحیم 60/40 چیست؟

لحیم 60/40 ترکیبی از 60 درصد قلع و 40 درصد سرب است که به نام Sn60Pb40 نیز شناخته می‌شود. این نوع سیم لحیم به دلیل نقطه ذوب 190 درجه سانتی‌گراد به راحتی در محل جریان پیدا می‌کند و برای لحیم‌کاری قطعات الکترونیکی بسیار مناسب است. به طور کلی در صنایع الکترونیکی و برای ساخت مدارهای چاپی (PCB)  از این سیم استفاده می‌شود. از ویژگی‌های این لحیم می‌توان به انتقال جریان مناسب و اتصال محکم اشاره کرد.

خصوصیات سیم لحیم 60/40

سیم لحیم 60/40 دارای خصوصیات مختلفی است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انتقال حرارت و برق و اتصال محکم قطعات فلزی اشاره کرد. این نوع لحیم جزو لحیم‌های نرم به شمار می‌رود، به‌ طوری‌ که پس از سرد شدن، دچار ترک‌خوردگی نمی‌شود. برای افزایش طول عمر و حفظ کیفیت آن، بهتر است در محیطی خشک و عاری از مواد خورنده و در دمایی بین ۱۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.

سیم لحیم 63/37 چیست؟

لحیم 63/37 از ترکیب 63 درصد قلع و 37 درصد سرب تشکیل می‌شودو نقطه ذوب آن 183 درجه سانتی‌گراد است. این نوع لحیم به‌ دلیل ترکیب خاص خود، به ‌عنوان یک لحیم یوتکتیک شناخته می‌شود. ویژگی یوتکتیک به این معناست که تمام مواد در دمای واحد ذوب می‌شوند و حالت نیمه‌جامدی ندارند. یوتکتیک بودن این سیم لحیم کاری قطعات را آسان‌تر کرده و باعث محکم‌تر شدن اتصالات می‌شود.

خصوصیات سیم لحیم 63/37

لحیم 63/37 در دمای 183 درجه سانتی‌گراد به راحتی ذوب می‌شود و از ایجاد مفاصل ضعیف جلوگیری می‌کند. این لحیم در صنایع مختلف الکترونیک، در آبکاری و لحیم‌کاری موجی کاربرد دارد. به طور کلی از این سیم برای جلوگیری از هر گونه آسیب و خوردگی قطعات استفاده می‌شود.

تفاوت بین سیم لحیم 60/40 و 63/37 چیست؟

سیم‌های لحیم 60/40 و 63/37 از آلیاژ قلع و سرب ساخته می‌شوند؛ اما هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. یکی از تفاوت‌های اصلی میان این دو، دمای ذوب آن‌ها است. لحیم 63/37 در دمای پایین‌تری، یعنی حدود 183 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود، در حالی که نوع 60/40 به دمای بالاتری برای ذوب شدن نیاز دارد. کمتر بودن نقطه ذوب سیم 63/37 باعث شده تا زودتر آب شود و خیلی سریع به حالت اولیه خود برگردد.

لحیم 63/37 به دلیل ساختار خاص خود که به آن حالت یوتکتیک گفته می‌شود، در یک دمای مشخص به‌ طور کامل از حالت جامد به مایع تبدیل می‌شود و برعکس، بدون آنکه مرحله نیمه جامد را تجربه کند. این ویژگی باعث می‌شود تا این آلیاژ با سرعت بیشتری نسبت به مدل 60/40 خنک و سخت شود. از نظر کیفیت، این نوع لحیم با ایجاد اتصالاتی صاف، براق و منظم، گزینه‌ای ایده‌آل برای پروژه‌های دقیق و حرفه‌ای به ‌شمار می‌رود و همچنین دوام مکانیکی بالاتری دارد.

از طرفی قیمت لحیم 60/40 کمی ارزان‌تر از سیم 37/63 است و برای بسیاری از موارد از جمله پروژه‌های با هزینه کمتر یا آموزشی پیشنهاد می‌شود.

خرید سیم لحیم

اگر به‌دنبال سیم لحیم باکیفیت برای پروژه‌های الکترونیکی خود هستید، سیم لحیم صنایع ژرف را از دست ندهید. این مجموعه با ارائه انواع سیم لحیم با ترکیب‌های مختلف مانند 63/37 و 60/40، انتخابی مطمئن برای مهندسان، تکنسین‌ها و تولیدکنندگان صنعتی به‌شمار می‌رود. توصیه می‌شود پیش از خرید، نیاز پروژه و نوع کاربرد را در نظر بگیرید تا بهترین گزینه را از میان انواع سیم لحیم ژرف انتخاب کنید.

آیا سیم لحیم 63/37 برای صنعت الکترونیک مناسب است؟

سیم لحیم 63/37 دارای نقطه ذوب حدود 183 درجه سانتی‌گراد است که آن را از سایر لحیم‌ها متمایز می‌کند. این دمای پایین‌تر باعث می‌شود که هنگام لحیم‌کاری قطعات الکترونیکی، از آسیب به آن‌ها جلوگیری شود و حرارت زیاد به قطعات وارد نشود. یکی دیگر ازخواص مهم این سیم‌ها، خاصیت یوتکتیک بودن آن‌ها است؛ به همین دلیل برای لحیم‌کاری بردهای مدار چاپی و دیگر قطعات الکترونیکی بسیار مناسب هستند. در کلسیم لحیم 63/37 برای استفاده در صنعت الکترونیک بسیار کاربردی است.

جمع بندی

انتخاب لحیم مناسب برای لحیم‌کاری امری بسیار مهم است که باید به دقت و با توجه به ویژگی‌های مختلف لحیم‌ها صورت بگیرد. سیم‌های لحیم 63/37 و 60/40 از انواع پرکاربرد در صنعت لحیم‌کاری هستند که هرکدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و برای شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دو نوع لحیم به دلیل داشتن نقاط ذوب متفاوت، در کاربردهای گوناگون به کار می‌روند و بسته به نیاز پروژه انتخاب می‌شوند.انتخاب سیم لحیممناسب با توجه به نوع قطعه و شرایط محیطی می‌تواند کیفیت اتصالات و فرآیند لحیم‌کاری را بهبود ببخشد؛ در نتیجه اتصالات قوی و قابل اطمینان در مدارهای الکترونیکی ایجادکند و کارایی سیستم را تضمین نماید.

سوالات متداول

1.آیا می‌توان از سیم لحیم 63/37 در دستگاه‌های لحیم‌کاری اتوماتیک استفاده کرد؟

• بله، به‌دلیل خاصیت یوتکتیک و خنک‌شوندگی سریع، سیم لحیم 63/37 گزینه‌ای مناسب برای ماشین‌های لحیم‌کاری خودکار و لحیم‌کاری موجی است.

2.آیا سیم لحیم تاریخ انقضا دارد؟

• بله، به‌ویژه در شرایط نگهداری نامناسب، مواد موجود در هسته فلاکس یا تغییرات سطحی ممکن است باعث کاهش کیفیت لحیم‌کاری شوند؛ بنابراین بهتر است تاریخ تولید را هنگام خرید بررسی کنید.

3.آیا برای استفاده از سیم لحیم بدون سرب نیاز به هویه خاصی داریم؟

• بله، لحیم‌های بدون سرب نیاز به دمای بالاتری دارند، بنابراین استفاده از هویه قابل تنظیم یا با توان بالاتر برای نتیجه بهتر توصیه می‌شود.