جوشکاری زیر آب حرفه‌ای است که تنها توسط افرادی انجام می‌شود که علاوه بر مهارت در جوشکاری، در زمینه غواصی نیز تجربه و تخصص دارند. ممکن است این سوال پیش بیاید که چگونه این نوع جوشکاری در آب – که رسانا است – انجام می‌شود و آیا خطراتی برای فرد به همراه ندارد؟ پاسخ مثبت است؛ خطراتی همچون صدمه به جوشکار، انفجار زیر آب، خطر غرق‌شدگی و موارد دیگر در این حرفه وجود دارد. با این حال، رعایت دقیق اصول ایمنی می‌تواند این خطرات را به حداقل برساند.
جوشکاری زیر آب نخستین بار در طول جنگ جهانی دوم انجام شد و با پیشرفت‌های صنعتی، به ویژه در حوزه نفت و گاز، به طور گسترده‌تری مورد استفاده قرار گرفت. سایت صنایع ژرف مقاله‌ای جامع در خصوص چالش‌ها و خطرات این نوع جوشکاری و راه‌حل‌های مقابله با آن منتشر کرده است.
جوشکاری زیرآب به چه صورت انجام می‌شود؟
در زیرآب جوشکاری کردن، نیازمند برخورداری از تجهیزاتی ویژه است که بتوان این کار را به بهترین شکل ممکن انجام داد. جوشکاری زیرآب، به دو شکل مرطوب و خشک قابل انجام است. در حالت خشک، جوشکاری بدون وجود آب انجام می‌شود ولی در حالت مرطوب، عملیات جوش دادن به‌طور کامل در خود آب شکل می‌گیرد.
جوشکاری خشک در زیرآب
برای جوشکاری در زیرآب به روش خشک، اتاقکی در نظر گرفته می‌شود. بعد از قرارگیری اتاقک در محل جوشکاری، به‌منزله خروج آب از آن، گازهای مختلفی همچون اکسیژن، آرگون و هلیوم درون اتاقک آزاد می‌شود. با خروج آب از اتاقک، محل موردنظر عاری از آب می‌شود و فضای خشکی برای جوشکاری فراهم می‌آید. ابعاد بعضی از اتاقک‌ها به اندازه‌ای هست که امکان جا شدن 3 جوشکار در آن، وجود دارد.
کارکنانی که در بارج فعالیت می‌کنند، مسئولیت تهویه داخل محفظه را بر عهده دارند. با توجه به تخلیه تمام آب موجود داخل اتاقک، جوشکاری که در محل انجام می‌شود از کیفیت بالایی برخوردار است. از آنجا که جوشکاری به روش خشک، هزینه زیادی را در بر دارد، به‌کارگیری این روش مناسب مکان‌هایی است که بسیار مهم هستند.
جوشکاری مرطوب زیرآب
به معنای آن است که جوشکاری دقیقاً در دل آب انجام می‌شود. در این روش، ملاحظات زیادی باید انجام شود تا جوشکاری کمترین خطر را به دنبال داشته باشد. جوشکاری مرطوب با الکترودهایی انجام می‌شود که ضدآب هستند. محل منبع تغذیه در حین کار، روی آب است که اتصال آن به لوازم جوشکاری، از طریق چندین کابل مخصوص، انجام می‌شود.
با توجه به انجام جوشکاری در آب، محل جوش سریع سرد می‌شود و امکان ترک خوردن قطعه وجود دارد. جوشکار باید از مهارت بالایی برخوردار باشد تا جوشکاری بدون مشکل انجام شود و قطعه آسیب نبیند. جوشکاری مرطوب که یکی از انواع جوشکاری متداول میباشد به نسبت جوشکاری خشک خطرناک‌تر ولی کم‌هزینه‌تر است.
بررسی چالش‌ها و خطرات جوشکاری در زیرآب
حرفه جوشکاری در زیرآب به‌مراتب خطرناک‌تر از جوشکاری در خشکی است که از مهم‌ترین چالش‌های آن می‌توان به آسیب‌دیدگی خود جوشکار اشاره کرد. این شغل خطرات دیگری هم دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- تمام تجهیزاتی که جوشکار استفاده می‌کند باید عایق‌بندی شده باشد. با توجه به پایین بودن مقاومت آب در برابر برق، بدن جوشکار تحت تأثیر الکتریسیته قرار می‌گیرد و شوک الکتریکی را در پی دارد.
- جوشکاری در زیرآب همراه با تولید گازهایی چون هیدروژن و اکسیژن است، چنانچه این میزان گاز تولیدی بیش از اندازه باشد، خطر انفجار را در پی خواهد داشت.
- محل کار جوشکار در زیرآب، اغلب از سطح دریا خیلی فاصله دارد. چنانچه جوشکار با سرعت بالایی به سطح آب برگردد به گازهای تولیدی برخورد می‌کند و فشار زیادی به وی وارد می‌شود. فشار بالا ریه، گوش، مغز، پوست و دیگر اعضا را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خستگی و خارش را در پی دارد.
- چنانچه امکانات تنفسی جوشکار در زیرآب دچار آسیب شود، در صورت به‌موقع نرسیدن به سطح آب، امکان غرق شدن جوشکار وجود دارد.
- دمای آب در اعماق پایین، خیلی کم‌تر است. در صورت پارگی لباس یا دستکش، چنانچه آب به داخل پوست وارد شود موجب سریع سرد شدن بدن می‌شود. خطراتی همچون نقص در تنفس و یا مرگ در اثر این اتفاق، ممکن است رخ دهد.
کاهش خطرات جوشکاری زیر آب با استفاده از ربات ها
شغل جوشکاری زیر آب یکی از عملیات‌های حیاتی در صنایع دریایی، نفت و گاز، و زیرساخت‌های آبی است. این فرآیند به مهارت‌های خاصی نیاز دارد، چرا که جوشکاران در معرض شرایط سخت و غیرقابل پیش‌بینی قرار دارند. از جمله چالش‌های رایج در جوشکاری زیر آب می‌توان به فشار بالا، دمای پایین، کاهش دید، و نیاز به استفاده از تجهیزات تنفسی اشاره کرد. افزون بر این، امکان نشت گازهای خطرناک مانند هیدروژن و اکسیژن، که در جوشکاری زیر آب تولید می‌شوند، احتمال وقوع انفجار و آسیب‌های جانی را بالا می‌برد.
نقش ربات‌های جوشکار در افزایش ایمنی و کاهش خطرات
استفاده از ربات‌های جوشکار در محیط‌های زیر آب می‌تواند این خطرات را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و بسیاری از مشکلات فنی و ایمنی این فرآیند را حل کند. این ربات‌ها به سیستم‌های هوش مصنوعی و سنسورهای دقیق مجهز هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد با دقت بالا عملیات جوشکاری زیر آب را انجام دهند و حتی در شرایط پیچیده زیر آب نیز کیفیت جوش را تضمین کنند.
سخن پایانی
این شغل، حرفه‌ای بسیار سخت ولی در عین حال با درآمد بالاست. برای به حداقل رسیدن خطرات ناشی از آن، نیاز است جوشکار از مهارت خیلی بالایی برخوردار باشد. یک جوشکار علاوه بر اینکه باید به کار خود مسلط باشد در زمینه غواصی هم نیاز است تخصص لازم را داشته باشد. جوشکاری در زیرآب به دو روش خشک و مرطوب قابل انجام است که روش خشک نسبت به روش مرطوب، هزینه برتر و باکیفیت‌تر است. در انجام این کار، خطرات مختلفی وجود دارد که در وهله اول، جوشکار باید سلامت خود را حفظ کند. داشتن تجهیزات ایمن و عایق‌بندی شده، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید جوشکار در انجام کار خود مورد توجه قرار دهد.
